My mind is the mind of a fish is een solotentoonstelling van William Ludwig Lutgens, waarin een selectie van zijn meest recente tekeningen en schilderijen wordt getoond. De werken van Lutgens ontstaan vaak als een condensatie van de informatiestromen die door zijn hoofd stromen, van nieuwsuitzendingen tot opgevangen gepraat. Snippers van realiteiten, fantasieën en fixaties worden vormgegeven op papier, hout, doek en aluminium. Lutgens gebruikt verschillende schildertechnieken op een experimentele manier, waarbij hij vrijelijk wisselt tussen aquarel-, olie- en acrylverf. In zijn kenmerkende illustratieve stijl creëert William Ludwig Lutgens werken die reflecteren op onze sociale en politieke realiteiten, evenals op menselijke gedragingen, driften en lusten.

“My mind is the mind of a fish” zijn woorden die Lutgens heeft ontleend aan de Amerikaanse kunstenaar Paul Thek, geschreven in een brief aan Ann Wilson in 1969. In deze brief springen onsamenhangende gedachten heen en weer in een verstrooide opeenvolging van zinnen, hintend naar waanzin of dronkenschap. De kunstenaar verwijst in zijn zelfdiagnose naar de geest van een goudvis - die volgens een populair maar verkeerd geloof slechts vijf seconden in staat is een gedachte vast te houden. Maar voor Thek schuilt er troost in de uitingen van waanzin, in de incoherentie van het denken. Er is een drang om de objectieve werkelijkheid te overstijgen, en een waardering van het irrationele als een ontsnapping of een weg naar een inzicht van een bijzonder soort, wat Thek overigens als de essentie van kunst beschouwt.

My mind is the mind of a fish, zoals de geest van Lutgens, geboren in maart, het Latijnse Piscis, meervoud Vissen, het sterrenbeeld van twee vissen die in elkaar verstrengeld zijn, en het dierenriemteken, veranderlijk water. De ene vis is naar het oosten gericht, de andere naar het westen: naar het geestelijke en naar het aardse rijk. Dit vormt het oerconflict in de Vissen die zich maar al te bewust is van beide richtingen, maar zich iets meer op zijn gemak voelt in het hemelse dan in het fysieke rijk. Het uiteindelijke doel is dat beide vissen gezond zijn, energiek, en in contact met hun proces, en vrolijk doorzwemmen. Maar de veranderlijke kwaliteit in de Vissen betekent dat het al genoeg heeft gehad en verandering nodig heeft - het is de somberheid aan het eind van de winter, te lang donker en koud, de belofte van de lente dragend, maar nog niet helemaal daar, gefrustreerd afwachtend.

My mind is the mind of a fish, en er zijn twee jonge vissen die langs zwemmen, en toevallig komen ze een oudere vis tegen die de andere kant op zwemt, naar ze knikt en zegt: "Goedemorgen, jongens. Hoe is het water?" En de twee jonge vissen zwemmen een eindje door, en dan uiteindelijk kijkt een van hen naar de ander en zegt: "Wat is water in godsnaam?" Dit was een anekdote waarmee David Foster Wallace zijn beroemde commencement speech begon, eraan toevoegend dat het punt ervan is dat de meest voor de hand liggende, belangrijke realiteiten vaak die zijn die het moeilijkst te zien en erover te praten zijn. De gemeenplaatsen van de alledaagse realiteiten vinden hun weg in het werk van William Ludwig Lutgens absurd verheven, doorweekt onder lagen van lichaamssappen, met een blote kont en aardappels etend. Hij is die andere jonge vis die de vraag over water probeert te ontwijken met een flauwe grap, dan zenuwachtig lacht en in de verte staart.

My mind is the mind of a fish, ondergedompeld in water, vloeibaar, vloeiend, golvend, en bovenal mysterieus, vandaar het meest gebruikte symbool van het onbewuste. Voor visachtige wezens die we zijn, in evolutionaire zin afstammend van water, is de onrust rond deze viscerale materie enigszins bizar. Er zijn oude verhalen over Sirenen, Nixies, of Rusalka's, die liederen zongen die zo zoet en verleidelijk waren dat men zich, tragisch genoeg, in het water moest verliezen bij het horen ervan. Het gevoel van gevaar dus, maar misschien vertellen de verhalen meer over de relatie tot het onbewuste rijk dan over de dreiging ervan op zich. De vis zwemt in de wateren, en ja, hij verdwaalt en wordt verleid door de stromen en de stromen, maar is dat niet het hele punt van - ik weet het niet - zijn leven?

Tekst geschreven door Anna Laganovska, 2022