In een carrière van meer dan vijfentwintig jaar heeft Tina Gillen een oeuvre ontwikkeld waarin zij de relaties onderzoekt die wij mensen onderhouden met de gebouwde en natuurlijke omgeving. Haar werken zijn vaak gebaseerd op foto's die zij zelf in een dagelijkse context vindt of maakt. Deze fotografische motieven worden aangepast, vereenvoudigd, 'vertaald' naar het schilderij en gecombineerd met andere elementen tot composities die een gevoel van ambiguïteit in stand houden, schommelend tussen abstractie en figuratie, constructie en improvisatie, het oppervlak van het doek en de vertaling van de ruimte. Haar schilderijen ademen vaak een sfeer van ondoordringbaarheid die de bekende motieven in mysterie en vreemdheid hult.

De tentoonstelling van de kunstenares in Nosbaum Reding Gallery bestaat uit een reeks nieuwe schilderijen waarin zij haar jarenlange verkenning voortzet van thema's die ook ten grondslag lagen aan de tentoonstelling Faraway So Close, die momenteel te zien is in het Luxemburgs Paviljoen op de 59e Biënnale van Venetië. Hoe kan men het landschap vandaag, in de tijd van het Antropoceen, benaderen? Hoe kun je verschijnselen visualiseren die grotendeels buiten onze controle liggen, zoals extreme weersomstandigheden of de stijgende zeespiegel? Om deze vragen te onderzoeken, gebruikt Gillen het begrip 'warmte' als de rode draad van haar picturale experimenten.

De tentoonstelling bestaat uit een reeks grootschalige variaties op hetzelfde motief. Elk van deze schilderijen stelt een abstract, atmosferisch landschap voor, opgebouwd uit een gradatie van kleuren die gezien worden door een geometrische structuur waarvan de vorm doet denken aan een raam, niet in het minst omdat het een perspectief suggereert. Ze zijn doordrongen van een karakteristieke spanning tussen twee belangrijke aspecten van het picturale vocabulaire van de kunstenaar: een "architecturaal" of "grafisch" aspect, bestaande uit strenge, zorgvuldig gecomponeerde vormen, en een meer "lyrisch" aspect dat ruimte biedt aan gebarentekens en toevallige gebeurtenissen tijdens het schilderen zelf. Zoals de kunstenares vaak opmerkt, genereren haar schilderijen tot op zekere hoogte zichzelf.

Gillen's landschappen benutten ten volle de suggestieve kracht van kleur, het emotionele effect en de fysieke sensatie die ze bij de kijker kunnen oproepen. In twee van de getoonde schilderijen zijn 'koude' kleuren te zien - groen en blauw, gemengd met zwart. In een ander schilderij zijn daarentegen "warme" kleuren gebruikt - oranje en rood - die het idee van warmte waar de tentoonstelling om draait fysiek lijken over te brengen. De resulterende atmosfeer doet denken aan een met stof of rook gevulde hemel tijdens een natuurbrand, een extreme weersomstandigheid of zware vervuiling, de lucht verstopt met dikke lagen deeltjes. Tot de vele inspiratiebronnen voor deze serie, die ook kan worden gezien in de lange picturale traditie van landschappen gezien door een raam, behoorden beelden van bewakingscamera's op branduitkijktorens. De bezoeker van de tentoonstelling bevindt zich in het centrum van een observatieruimte, ondergedompeld in een landschap dat zich naar alle kanten uitstrekt - een indruk die nog wordt versterkt door de opstelling van de schilderijen in de galerieruimte.

De kleinere werken van de kunstenaar op papier of doek zijn spontaner van aard en kunnen worden vergeleken met schetsen die trachten tijdelijke, voorbijgaande toestanden vast te leggen. Zij bieden verdere variaties rond de thema's landschap en hut, of interieur en exterieur, waarbij een complex samenspel van relaties, gezichtspunten en overgangen tussen deze twee werelden tot stand komt. Verschillende ervan, die architecturen voorstellen die in een vluchtige omgeving hangen, lijken stil te staan bij de sfeer die hen verbindt. "De hut zweeft en zweeft als een wolk gedragen door de wind, als een luchtballon, als een vogel die op zijn plaats zweeft (...); maar ook, als een geest, een ziel of een adem die de ademhaling van de wereld subtiel opheft", schrijft Marielle Macé over de installatie van de kunstenares in Venetië, die een soortgelijk motief als uitgangspunt heeft.

Terwijl ze aan deze schilderijen werkte, gingen Gillen's gedachten vaak terug naar H?j?ki, of An Account of My Hut, een kort essay van de dertiende-eeuwse dichter en boeddhistische monnik Kamo no Ch?mei. Deze basistekst van de Japanse literatuur, die meer dan acht eeuwen geleden werd geschreven, resoneert vreemd genoeg met ons heden. Hierin beschrijft Ch?mei de rampen die Japan in die tijd troffen - branden, wervelwinden, overstromingen, aardbevingen, droogte - en zijn leven als eremiet in een 'hut van tien voet in het vierkant', niet zozeer teruggetrokken van de wereld - want hij is er volledig in ondergedompeld - als wel van de maatschappij. In de openingsregels schrijft hij: "De stroom van de rivier houdt nooit op / En het water blijft nooit hetzelfde / Bellen drijven op het oppervlak van poelen, / Barsten, vormen zich opnieuw, blijven nooit hangen. / Ze zijn als de mensen in deze wereld en hun woningen.' Gillen's werken bieden een soortgelijke meditatie over de diepe relaties die ons verbinden met de plaatsen waar we leven en over het gemeenschappelijke lot dat we met hen delen.

Christophe Gallois